Σχέδια για ανάπτυξη με νέα περικοπή του ΠΔΕ

Οι προετοιμασίες για τις ανακοινώσεις του νέου αναπτυξιακού προτύπου ολοκληρώνονται, αλλά η νέα εγκύκλιος για την κατανομή των κονδυλίων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων – ΠΔΕ, δηλαδή των κονδυλίων για έργα των ΕΣΠΑ αλλά και των αμιγώς εθνικών έργων (από κάλυψη σεισμών έως μεγάλο μέρος των δαπανών του αναπτυξιακού νόμου) αποκαλύπτει  μία  - νέα – περικοπή..

Περιορίζεται κατά 400 εκατ ευρώ,  στα 6,4 δισ. ευρώ το 2015, από 6,8 δισ. ευρώ φέτος η δαπάνη για επενδύσεις με μεγάλες μειώσεις να είναι ορατές ακόμη και στα κονδύλια για απασχόληση. Μάλιστα  η νέα εγκύκλιος αποκαλύπτει ότι πλέον θα δίδονται  με το σταγονόμετρο λεφτά για νέα έργα και επιδοτήσεις αναπτυξιακού νόμου και τούτο διότι έχει εκ των προτέρων καλυφθεί για 9 χρόνια η δαπάνη εθνικών έργων που λόγω μνημονίου περιορίζεται διαχρονικά σε μόνο 700 εκατ. ευρώ…..

Στην Εγκύκλιο  «για την έγκριση και χρηματοδότηση του ΠΔΕ 2014και τον προγραμματισμό δαπανών ΠΔΕ 2015 – 2017 σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2014 – 2017» (δεξιά στήλη Σχετικά Αρχεία), το ΠΔΕ του 2014 διαμορφώνεται σε 6,8 δισ. ευρώ από το οποίο τα 6,1 δισ. αφορούν σε έργα που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (δηλαδή το πιο μεγάλο μέρος του ποσού επιστρέφεται).

Το ζήτημα προκύπτει για το 2015: ενώ στην αντίστοιχη περυσινή εγκύκλιο είχαν προβλεφθεί 7 δισ. ευρώ με περικοπές του φετινού προϋπολογισμού, τελικά το ποσό είναι πολύ χαμηλότερο, στα 6.4 δισ. ευρώ με ισόποση μείωση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους, και τούτο μάλιστα σε μία περίοδο που θεωρητικά πρέπει να ξεκινήσει εμπροσθοβαρώς το νέο ΕΣΠΑ αλλά και να κλείσει το προηγούμενο χωρίς απώλειες….. Από το 2016 και μετά το ποσό διαμορφώνεται στα  6.7 δισ. ευρώ..

Ανά υπουργείο, περικοπές είναι φανερές πιο πολύ στην κατανομή των κονδυλίων του  Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας  - Περιφέρειες (από 1,2 δισ. ευρώ φέτος σε 1,128 δισ. ευρώ, Πολιτισμού & Αθλητισμού (από 112 εκατ ευρώ  σε  95 εκατ ευρώ), του  Εργασίας, Κοιν. Ασφάλισης και Πρόνοιας (από  790 εκατ. ευρώ φέτος σε  525 εκατ. ευρώ),  Υγείας (64 εκατ. ευρώ  σε 55 εκατ. ευρώ) και  Τουρισμού (από 22 εκατ. ευρώ σε 20 εκατ. ευρώ).

Λιτότητα στα νέα έργα
Η εγκύκλιος στην οποία πρέπει να δώσουν όλοι οι φορείς, υπουργεία και περιφέρειες αναλυτικές απαντήσεις έως το τέλος του μήνα, προβλέπει μεταξύ άλλων ότι:

· Ο προϋπολογισμός του 2014 εντάσσεται σε ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης, όπου το ΠΔΕ, ως βασικό εργαλείο αναπτυξιακής πολιτικής, έχει την ευθύνη υποστήριξης της ανασυγκρότησης της πραγματικής οικονομίας.

· Οι διαθέσιμοι πόροι κατά την περίοδο 2014 – 2017 για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της νέας Προγραμματικής περιόδου 2014 – 2020 ανέρχονται συνολικά σε 26.600 δισ. ευρώ

· Όχι σε  προεντάξεις νέων έργων ΕΣΠΑ 2014 – 2020. «Εκτιμάται ότι στην παρούσα φάση δεν υφίσταται κατά κανόνα ανάγκη προώθησης διαδικασιών ένταξης νέων έργων στο ΕΣΠΑ 2014 - 2020, δοθέντος ότι τα ήδη ενταγμένα έργα στο ΕΣΠΑ 2007 – 2013 προς μεταφορά στο ΕΣΠΑ 2014 - 2020 μπορούν να εξασφαλίσουν μια δυναμική εμπροσθοβαρούς εκκίνησης στα νέα προγράμματα και σε πολλές περιπτώσεις προκύπτουν ιδιαίτερα υψηλές μεταφερόμενες δεσμεύσεις».

· Μνημόνιο στην ένταξη έργων που χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους. Προβλέπεται μόνο για τη χρηματοδότηση στοχευμένων δράσεων.  Προβλέπεται επανεξέταση όλων των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί από εγκεκριμένα στο παρελθόν έργα και απένταξη έρων για να ενταχθούν νέα.

Ο λόγος είναι ότι το ΠΔΕ που χρηματοδοτείται από αμιγώς εθνικούς πόρους έχει περιοριστεί σημαντικά τα τελευταία έτη  λόγω μνημονίου.  Ετσι, σύμφωνα με την εγκύκλιο «ο ανεκτέλεστος προϋπολογισμός των ενταγμένων έργων στο εθνικό σκέλος του ΠΔΕ στις 31.12.2013 ανέρχεται συνολικά στο ύψος των 6,5 δισ. ευρώ και δεδομένου ότι οι διαθέσιμες δαπάνες ανέρχονται στο ποσό των 700 εκατ. περίπου ετησίως, αναμένεται ότι θα απαιτηθούν περίπου εννέα έτη για την υλοποίηση των ήδη ενταγμένων έργων»…..

Έτσι, οι φορείς καλούνται να μην εντάσσουν νέα έργα,  να δώσουν προτεραιότητα στην αποσυμφόρηση του Προγράμματος από παλαιά βάρη,  να απεντάσσουν ανενεργά έργα (δηλαδή όσα δύο έτη μετά την ένταξή τους δεν έχουν νομική δέσμευση),  να  επιταχύνουν την ολοκλήρωση των εν εξελίξει εργολαβιών και  για κάθε ένταξη νέου έργου να απεντάσσεται οριστικά άλλο ή άλλα έργα από το ΠΔΕ…

Προτεραιότητα να δίδεται σε   όσα αντιμετωπιστούν έκτακτες ανάγκες που προκύπτουν για λόγους ανωτέρας βίας (π.χ. σεισμοί, θεομηνίες) σε έργα που προβλέπονται από ειδική νομοθεσία, καθώς και για έργα που αφορούν στην εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων. Επίσης σε  έργα συντηρήσεων οδικού - δασικού δικτύου, σχολικών κτιρίων κ.λ.π., καταπολέμηση κουνουπιών, μυοκτονίες, ηλεκτροφωτισμός έργων κατά τη λειτουργία τους και πέραν αυτού που αφορά την περίοδο κατασκευής τους, δόσεις αποπληρωμής δανείων που έχουν συναφθεί παλαιότερα για την εκτέλεση των έργων κλπ.  Προβλέπεται ότι  οι τρέχουσες συμβάσεις (εργολαβίες) θα ολοκληρωθούν χωρίς καμία επιπλέον αύξηση στον προϋπολογισμό τους, παραδίδοντας λειτουργικά ή «τουλάχιστον αυτοπροστατευόμενα τμήματα του έργου».

· Τα όρια δαπανών είναι δεσμευτικά για όλους τους Φορείς.

· Ανενεργά έργα.  Απαιτείται η εκκαθάριση του ΠΔΕ από ανενεργά έργα και ζητείται αναλυτική καταγραφή.   Όσα έργα δεν Συμπεριληφθούν θεωρούνται οριστικά απενταγμένα από το ΠΔΕ.

· Φορείς, τα προγράμματα των οποίων εμφανίζουν ικανοποιητικό βαθμό απορρόφησης, θα χρηματοδοτούνται και θα ενισχύονται κατά προτεραιότητα. Σε περίπτωση αντιθέτως  σημαντικής υστέρησης της απορρόφησης των κατανεμημένων πόρων δύναται να ενεργοποιείται η διαδικασία ανακλήσεων.

· Για έργα Γ΄ ΚΠΣ  υποβλήθηκε αίτηση αποπληρωμής στις 28.02.2014 και  δεν χρηματοδοτούνται πλέον από το συγχρηματοδοτούμενο αλλά από το εθνικό ΠΔΕ.

· Έργα της προγραμματικής περιόδου 2007-2013 που συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε.  Προτάσεις με στόχο να αποφευχθεί επιβάρυνση του ΠΔΕ με δαπάνες που δεν θα μπορέσουν τελικά να συγχρηματοδοτηθούν λόγω υπερδέσμευσης.

· Αναστέλλεται η  ένταξη νέων έργων ΕΣΠΑ πλην κρατικών ενισχύσεων λόγω μεγάλων υπερδεσμεύσεων (overbooking) και προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος επιβάρυνσης του ΠΔΕ με δαπάνες που δεν θα μπορούν να συγχρηματοδοτηθούν, λαμβάνοντας υπόψη και τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας. Εξαίρεση ειδικές περιπτώσεις που θα συμφωνούνται με την Ε.Ε. Η απόφαση για την ένταξη νέων έργων ΕΣΠΑ στο ΠΔΕ θα ληφθεί μετά το πέρας της οριστικής εξυγίανσης των Προγραμμάτων.

· Ένταξη/τροποποίηση έργων που χρηματοδοτούν δικαιούχους Αναπτυξιακών νόμων.  Επίσης «λόγω της σημαντικής υπερδέσμευσης των πόρων του ΕΣΠΑ 2007 – 2013 και του γεγονότος ότι δεν είναι δυνατό να προδικάσουμε ούτε την αποδοχή από πλευράς Ε.Ε., ούτε το μέγεθος των πόρων της περιόδου 2014 - 2020 που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν τέτοιες δράσεις, δεν είναι δυνατή πλέον η ένταξη στο ΠΔΕ αυτών των έργων ως «εν δυνάμει» συγχρηματοδοτούμενων. Για το λόγο αυτό οι αποφάσεις υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων που δεν είναι ενταγμένες σε επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ εφεξής θα χρηματοδοτούνται από το εθνικό ΠΔΕ».

· Στα μεγάλα έργα (ανω των 50 εκατ ευρώ) προβλέπεται και ο διαχωρισμός του έργου σε δυο φάσεις  (phasing),  ωστε να γίνει έργο γέφυρα και στο νέο ΕΣΠΑ.

·  Έργα με νομικές δεσμεύσεις μετά το  2014 μπορούν να μεταφερθούν ως αυτοτελή στο νέο ΕΣΠΑ.