Τράπεζες: Στα 20 δισ. ευρώ ο "ομφάλιος λώρος" με το κράτος

Στα 20 δισ. ευρώ εκτιμάται ο «ομφάλιος λώρος» που συνεχίζει να συνδέει τις τράπεζες με το δημόσιο, ενώ το ποσό αυτό ξεπερνάει ακόμη και τα 35 δισ. ευρώ, αν συνυπολογιστούν οι μετοχές που θα παραμείνουν στην κατοχή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης της ανακεφαλαιοποίησης.

Σύμφωνα, μάλιστα, με τη Moody’s, το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες συνεχίζουν να έχουν έκθεση σε βραχυπρόθεσμο ελληνικό χρέος (έντοκα), σε συνδυασμό με την ανοδική τάση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αποτελεί αρνητικό παράγοντα για την πιστοληπτική «εικόνα» του κλάδου.

Είναι γνωστό ότι στο παρελθόν η σχέση μεταξύ πιστωτικών ομίλων και κράτους ήταν ιδιαίτερα στενή, αφού οι τράπεζες ήταν αυτές που απορροφούσαν σε μεγάλο βαθμό τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων και κρατικών ομολόγων. Την ίδια ώρα, ο τραπεζικός κλάδος στήριζε τον ευρύτερο δημόσιο τομέα με χορηγήσεις δανείων πολλών δισ. ευρώ.

Μετά το PSI, η έκθεση των εγχώριων τραπεζών στο ελληνικό δημόσιο ακολούθησε μία πτωτική πορεία, ωστόσο τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, σύμφωνα με όσα αναφέρει η Moody’ s σε πρόσφατη έκθεσή της, το δημόσιο αντιπροσώπευε το 78% των βασικών ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών.

Σήμερα, οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου καθώς και άλλους κρατικούς τίτλους «ειδικού σκοπού» (όπως τα ομόλογα που αντιστοιχούν στις προνομιούχες μετοχές που δόθηκαν ως κρατική στήριξη το 2009) οι οποίοι δεν «συμμετείχαν» στην αναδιάρθρωση του ελληνικού κρατικού χρέους το 2012. Ήδη οι εν λόγω τίτλοι έχουν αρχίσει να αποπληρώνονται, με πρώτη την Alpha Bank, ενώ θα ακολουθήσει η Τρ. Πειραιώς και στη συνέχεια η Εθνική, μειώνοντας ισόποσα την έκθεση των τραπεζών στο ελληνικό δημόσιο μέσα στο 2014.

Όπως προκύπτει από τις εκτιμήσεις της Moody’ s, η κρατική έκθεση των ελληνικών τραπεζών έχει ως ακολούθως: 
-Έντοκα γραμμάτια συνολικού ύψους 7,6 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τη μοναδική πηγή άντλησης κεφαλαίων από τις αγορές με την οποία το ελληνικό δημόσιο εξυπηρετούσε και εξυπηρετεί ορισμένες από τις ανάγκες του όσο ήταν «αποκλεισμένο» από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου. 

-Κρατικά ομόλογα 6,5 δισ. ευρώ. Συμπεριλαμβάνεται ο δομημένος κρατικός τίτλος που έχει στην κατοχή της η Εθνική Τράπεζα μέσω της «Titlos», ύψους 5,7 δισ. ευρώ.

-Δάνεια ύψους 7,4 δισ. ευρώ προς δημόσιες επιχειρήσεις. Υπενθυμίζεται ότι τα δάνεια που είχαν χορηγήσει οι ελληνικές τράπεζες στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, πλην ΟΤΑ, «συμπεριλήφθηκαν» στο «κούρεμα» του χρέους. 

Ο οίκος, εξάλλου, αναμένει να περιοριστεί η βελτίωση του επιτοκιακού περιθωρίου λόγω του γεγονότος ότι τα νέα ομόλογα του EFSF που έχουν στα βιβλία τους οι τράπεζες έχουν πολύ χαμηλότερες αποδόσεις από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, την ώρα που τα επιτόκια που προσφέρουν οι τράπεζες για τις προθεσμιακές καταθέσεις συνεχίζουν να είναι σχετικά υψηλά.

Τέλος, η σύνδεση των τραπεζών με το δημόσιο εκτινάσσεται αν αναλογιστεί κανείς ότι το ΤΧΣ διατηρεί το 35% της Eurobank, το 67,3% της Τρ. Πειραιώς, το 69,9% της Alpha Bank, ενώ εκκρεμεί η ΑΜΚ της Εθνικής μετά την κάλυψη της οποίας η συμμετοχή του Ταμείου αναμένεται να υποχωρήσει κοντά στο επίπεδο του 70%. Βέβαια, πρόκειται για μία διαφορετικού τύπου εξάρτηση καθώς τα κεφάλαια που έχει διαθέσει το ΤΧΣ έχουν δοθεί υπό τη μορφή ομολόγων του EFSF τα οποία χρησιμοποιούνται από τις τράπεζες ως ενέχυρα για τις πράξεις χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας